شهرستان پردیس

پیام پردیس/ شهرستان پردیس با مساحت یک‌هزار و ۳۷۸ کیلومتر مربع از ۵۵ آبادی، روستا، نواحی کارگاهی، مناطق زراعی و دو شهر پردیس و بومهن تشکیل شده است. محدوده جغرافیایی این شهرستان از روستای «تلو» در «سرخه‏ حصار» آغاز شده و تا انتهای بخش بومهن ادامه دارد. مطابق تقسیمات کشوری این شهرستان دارای سه بخش(مرکزی، بومهن و جاجرود) بوده و از دو شهر پردیس و بومهن متشکل شده است.

شهرستان ۲۰۰ هزار نفری پردیس از غرب با تهران، ازشرق با شهرستان دماوند، از شمال با شهرستان شمیرانات و از جنوب با شهرستان پاکدشت دارای مرز مشترک است. این شهرستان با آغاز اجرای طرح‏های مسکن مهر به یکی از قطب‏های اجرای این پروژه ملی در کشور و استان تهران تبدیل شد. بر اساس اعلاممسئولان امر، تا پایان سال ۹۲ جمعیت شهر پردیس از شهرستان پردیس با واگذاری واحدهای مسکونی این پروژه ملی به ۶۰۰ هزار نفر می‏رسد

تحلیلی بر نقش شهر جدید پردیس در تمرکززدایی از مادرشهر تهران

در رابطه با شهر جدید پردیس یک مقاله تفصیلی توسط دکتر عیسی ابراهیم زاده، دکتر مهدی قرخلو و مهدی شهریاری در سال ۱۳۸۶ تدوین شده است که این مقاله در سال ۱۳۸۸ در نشریه جغرافیا و توسعه  شماره ۱۳ در سال ۱۳۸۸ منتشر گردید. اگرچه پس از این مقاله بارها، برنامه ریزی شهری این شهر بخصوص با بارگذاری ویژه مسکن مهر در این شهر تغییر یافت اما بررسی روند این تغییرات، طی ۶ سال گذشته نیز دارای نکات ویژه ای است."در محل کنونی شهر جدید پردیس در سال های قبل از انقلاب قرار بود یک شهرک ساخته شود. این کار با ایجاد تاسیساتی در ورودی آن آغاز شد. با وقوع انقلاب عملیات ساختمانی متوقف شد و سپس وزارت مسکن و شهرسازی در محل آن اقدام به طراحی و احداث شهر جدید پردیس کرد. از نظر فضایی – کالبدی شهر پردیس عمر بالایی نداشته و کالبد آن قدمت تاریخی قابل ملاحظه ای ندارد(عملا آغاز این کالبد را می‌توان سال ۱۳۷۸ فرض نمود) تا مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد؛ با این وجود مطالعات نخستین برای احداث شهر جدید پردیس با نام مکانیابی شهر جدید پردیس از سال ۱۳۶۵ آغاز گردید. طرح نخستین در این زمینه در سال ۱۳۶۷ توسط شرکت مهندسان مشاور توسعه و عمران ارایه گردید که پس از بررسی های کارشناسی در سال ۱۳۶۸ در شورای عالی شهرسازی تصویب شد. بر اساس مصوبه مذکور باید بخشی از جمعیت سرریز تهران که در آن زمان بالغ بر سه میلیون نفر برآورده می‌شد تا سال ۱۳۹۵ به شهرهای جدید و منجمله شهر جدید پردیس هدایت گردد. مساحت شهر در مطالعات مقدماتی حدود ۲۰۰۰ هکتار برآورده شده بود و جمعیت پذیری آن حدود ۲۰۰ هزار نفر تا افق طرح لحاظ گردیده بود. که البته این پیش فرض ها بارها در دوره های آتی تغییر نمود.

شهر جدید پردیس بر اساس آخرین توسعه نهایی خود در شرایط تدوین مقاله مساحتی در حدود ۳۵۸ هکتار دارد. شمالی ترین نقطه شهر در امتداد مسیل بزرگی است که از سیارک و واصفجان شروع شده و از داخل شهر جدید پردیس می‌گذرد, این نقطه در مختصات ۳۵ درجه و ۴۵ دقیقه و ۳۰ ثانیه عرض شمالی قرار دارد. جنوبی ترین نقطه آن در دامنه های جنوبی کوه گردخیل در مختصات ۳۵ درجه و ۴۲ دقیقه و ۳۸ ثانیه عرض شمالی واقع گردیده است. شرقی ترین نقطه شهر در بستر مسیل گل دره شمال غرب بومهن در مختصات ۵۱ درجه  و ۵۱ دقیقه و ۵۳ ثانیه طول شرقی قرار دارد. غربی ترین نقطه شهر در داخل محدوده پارک خجیر به مختصات ۵۱ درجه و ۴۳ دقیقه و ۵۵ طول شرقی قرار دارد. به این ترتیب شهر پردیس بصورت مستطیلی است که حداکثر ۱۲ کیلومتر درازا و ۵.۳ کیلومتر پهنا دارد.راههای محله بندی شهر پردیس از امکانات کالبدی اراضی و طرح های آماده سازی که در شش فار متفاوت ارائه شده استفاده گردیده, بطوریکه اراضی هر فاز به عنوان یک محله شهری در نظر گرفته شده است. بر اساس محاسبات انجام شده امکان جمعیت پذیری در هر یک از فاز ها در مجموع ۱۶۸۰۰۰ نفر پیش بینی شده که تا افق ۱۳۹۵ حاصل گردد. به این ترتیب سطح مسکونی و امکانات کالبدی شهر تا افق مذکور تکمیل می‌گردد؛ و به دنبال آن مازاد جمعیتی شهر که وابسته به رشد طبیعی جمعیت خواهد بود؛ در سطح مسکونی نوسازی و بازسازی شده سکنا می‌گزینند و یا در افزایش تراکم ساختمانی در برخی قطعات جای خواهند گرفت (البته در مجموع شهر پردیس شامل هشت فاز است. که فاز شش و هشت آن مسکونی نیست. لذا محلات شهری شامل شش فاز است که بتدریج تکمیل خواهند شد) .سطح کل اراضی هر محله از بیشترین سطح با ۳۹۸ هکتار در فاز ۴ تا کمترین سطح با ۱۴۶ هکتار فاز ۵ در نوسان است. بیشترین تراکم خالص, معادل ۳۸۶.۶ نفر در هکتار در سطوح مسکونی فاز ۲, کمترین آن ۲۵۵.۷ نفر در هکتار در اراضی فاز ۵ در طرح جامع این شهر پیشنهاد شده است. واقعیت های موجود گرایش به مهاجرت و اسکان در شهر پردیس بویژه در سال های اخیر و بعد از سرشماری ۱۳۷۵ نمایان می‌شود. همزمان با ایجاد محدودیت در تراکم ساخت و ساز در شهر تهران که از آغاز سال ۱۳۸۱ شروع شد؛ استقبال سکونت در شهر جدید پردیس تا حدودی افزایش یافته است. اقدامات رسمی در جهت ایجاد شهرداری پردیس نیز بر افزایش جاذبه و گرایش های مذکور افزوده است که آثار آن در گرانی قیمت زمین و مسکن در شهر جدید پردیس انعکاس یافته است. در سرشماری عمومی نفوس مسکن سال ۱۳۷۵ در محدوده شهر پردیس خانوار و جمعیتی گزارش نشده است. ولی مطالعات کالبدی و آمار ثبت شده دفتر واگذاری زمین و مجوز ساخت سازمان عمران تا تابستان ۱۳۸۴ نشان می‌دهد که در محدوده های مختلف و محلات شهر جدید پردیس حدود ۱۳۴۰۰ خانوار شامل ۵۲۰۰۰ نفر سکونت دارند. این در حالیست که در فرودین ۱۳۸۲ جمعیت ساکن در پردیس ۱۵۴۰۰ نفر بوده است. به عبارت دیگر ظرف مدت یکسال و نیم فاصله دو مقطع مذکور ۳۶۶۰۰ به این شهر انتقال یافته و در واحدهای مسکونی موجود اقامت گزیده اند."هیات وزیران بنا به پیشنهاد وزارت کشور و به استناد ماده(۱۳) قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری-مصوب ۱۳۶۲- تصویب کرد؛ شهرستان پردیس به مرکزیت شهر جدید پردیس از ترکیب بخش‌های بومهن و جاجرود در تابعیت استان تهران ایجاد می‌شود. همچنین بخش بومهن به مرکزیت شهر بومهن از ترکیب دهستان‌های گلخندان و کرشت در تابعیت شهرستان تهران و بخش جاجرود به مرکزیت روستای خسروآباد از ترکیب دهستان‌های جاجرود و سعید آباد در تابعیت شهرستان تهران ایجاد می‌شود.